Zwiezda - zegarek sowieckiego oficera

Dziś na blogu przedstawiam dosyć rzadkie i unikatowe zegarki.. Czasomierze te nazwano Zwiezda, na cześć radzieckiej gwiazdy - symbolu zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej (22 czerwca 1941- 9 maja 1945). Warto w tym miejscu zwrócić uwagę, że tą nazwę większość kolekcjonerów utożsamia zwykle z małymi, damskimi zegarkami. W tym przypadku jest zupełnie inaczej, gdyż prezentowane czasomierze były przeznaczone dla mężczyzn, a nawet nadawane sowieckim oficerom w dowód uznania za zasługi wojenne. 

fot. Wojciech Tymkiewicz

Prezentowane Zwiezdy produkowano w latach powojennych między innymi w Fabryce Zegarów w Penzie.  Swoją historię rozpoczęla w kwietniu 1935 roku, kiedy rząd ZSRR podjął uchwałę w sprawie organizacji zegarmistrzowstwa w Penzie, mieście obwodowym Związku Socjalistycznych Republik Sowieckich. Stworzenie przemysłu zegarkowego było wielkim przedsięwzięciem, więc prędko wysłano głównego inżyniera zakładów do Francji do fabryki Lipa, gdzie mógł nabyć bezcenne doświadczenie oraz poznać nowoczesne technologie produkcji czasomierzy. W krótce firma Lip zgodziła się odsprzedać dokumentację mechanizmu T-18 Związkowi Sowieckiemu, lecz nie czekając na sfinalizowanie umowy, zakłady w Penzie rozpoczęły produkcję swoich czasomierzy. Pierwsze zegarki wyprodukowane w Penzie ukazały się w 1937 roku, natomiast do końca 1938 roku  penzeńskie zakłady opuściło  1012 zegarków opartych na werku Lipa, który początkowo dostarczał niezbędne komponenty.

5 maja 1940 roku Komisariat Generalny Inżynierii wydal dekret uznający zakłady w Penzie jako trzecie zakłady zegarowe w kraju. Dla przypomnienia głównymi wytwórniami zegarków w powojennym  ZSRR były: Pierwsza Moskiewska Fabryka Zegarów im. Siergieja Mironowicza Kirowa- 1MCzZ  oraz Druga Moskiewska Fabryka Zegarów -  2MCzZ, z której utworzono w 1941 roku Czystopolską Fabrykę Zegarów - CzCzZ, o której pisałem na początku działalności strony.  Podzielając los wielu radzieckich zakładów, w czasie wojny opisywana placówka rozpoczęła produkcję na cele wojenne. 

Po wojnie w Penzie rozpoczęła się produkcja opisywanego zegarka o dumnej nazwie Zwiezda, czyli gwiazda, lecz jej produkcji zaprzestano na początku lat 60-tych na rzecz nowych modeli.  Przez chwilę produkowano także znane zegarki Pobieda, lecz w 1949 roku zgodnie z zarządzeniem Józefa Stalina w fabryce mogły już być produkowane tylko damskie zegarki, więc produkcję Pobied przeniesiono do innych zakładów w kraju. Jedenym odstępstwem od reguły stały się męskie Zwiezdy, takie jak prezentowane powyżej, gdyż mechanicznie były tożsame z "damkami", odróżniały się jedynie rozmiarem kopert. W latach 60-tych zaistniała marka Zaria, która na cale dekady zdominowała rynek zegarków damskich. Z biegiem lat Penzeńskie Zakłady Zegarowe prężnie się rozwijały i pomagały stworzyć w 1950-1951 roku Ugliczeską Fabrykę Zegarów, z której pochodzą zegarki znanej marki Czajka  oraz  w 1954-1955 Mińską Fabrykę Zegarów z której wychodziły się m.in wspaniałe zegarki garniturowe marki Łucz. Wtedy też zgodnie z ówczesnymi trendami rozpoczęto z produkcję zegarków o bardzo małym kalibrze. Ich średnica nie przekraczała 1 cm. W 1963 roku ich produkcję częściowo przeniesiono do nowo otwartej Mińskiej Fabryki Zegarów.

Przez pierwsze 25 lat istnienia fabryki wyprodukowano 4300000 zegarków, lecz złota era zakładu miała dopiero nadejść. W samym 1975 roku wyprodukowano 6280000 zegarków, co stanowiło tylko 22% całkowitej produkcji czasomierzy w ZSRR a pod koniec lat 80-tych  Fabrykę Zegarów w Penzie opuściło 50  mln zegarków! Te dane tłumaczą dużą popularność tych zegarków na współczesnych targowiskach. Fabryka Zegarów w Penzie  nie zakończyła swojego żywota tak jak wiele fabryk po upadku ZSRR i dziś nadal produkuje wspaniałe, sprawdzone, mechaniczne zegarki.

fot. Wojciech Tymkiewicz

fot. Wojciech Tymkiewicz

fot. Wojciech Tymkiewicz

fot. Wojciech Tymkiewicz